LITANIA DO MATKI SŁOWA BOŻEGO - KOMENTARZ DO WEZWAŃ
Tyś w zwiastowaniu Słowo
Tyś w zwiastowaniu Słowo sercem przyjęła,
Tyś w zwiastowaniu Słowo ciałem przyjęła
- Matko Słowa, módl się za nami.
Sformułowanie tych dwóch wezwań litanii zaczerpnięte zostało z Konstytucji Dogmatycznej o Kościele „Lumen gentium” Soboru Watykańskiego II. Ostatni jej rozdział zatytułowany jest: „Błogosławiona Maryja Dziewica, Boża Rodzicielka, w tajemnicy Chrystusa i Kościoła”. To tam, w numerze 53 czytamy te znamienne słowa: „Albowiem Maryja Dziewica, która przy zwiastowaniu anielskim poczęła i w sercu, i w ciele Słowo Boże i dała światu Życie, uznawana jest i czczona jako prawdziwa Matka Boga i Odkupiciela”. Te właśnie słowa możemy uznać za najgłębszy i najpełniejszy teologiczny fundament wezwania „Matka Słowa”.
Przy zwiastowaniu anielskim
Zwiastowanie anielskie jest konkretnym słowem Bożym skierowanym indywidualnie do Maryi, przez które weszła Ona do historii zbawienia. W poprzednim miesiącu mówiliśmy o tym, że Maryja nie zakryła swojego ucha na słowo zwiastowania. Mamy tu zatem pierwszy aspekt stosunku Maryi do słowa Bożego: słuchanie. Ona słucha słowa Bożego i przyjmuje je. Dlatego właśnie papież Paweł VI w adhortacji apostolskiej o kulcie Najświętszej Maryi Panny „Marialis cultus” nazywa ją „Dziewicą słuchającą” (Virgo audiens). Przez swoje zasłuchanie się w słowo i posłuszeństwo temu słowu, staje się Ona wzorem i obrazem słuchającego i wypełniającego wolę Boga Kościoła.
Poczęła i w sercu i w ciele
O ile Maryja może być wzorem dla Kościoła w przyjmowaniu słowa objawionego („słowa” małą literą), o tyle przyjęcie w łonie Słowa Przedwiecznego jest zupełnie poza zasięgiem wierzących i jest unikalnym przywilejem Maryi. Podczas przygotowań do ostatniej kapituły generalnej, gdzie jednym z głównych tematów było nasze „zakorzenienie w słowie” powstała dyskusja. Zaproponowano, żeby umieścić w dokumencie wzmiankę o Maryi, jako Matce Słowa i modelu przyjmowania słowa dla nas. Były głosy, że Maryja nie powinna być naszym jedynym ideałem wszystkich chrześcijańskich postaw, w tym i słuchania słowa. Nie można się oczywiście nie zgodzić, że wielu świętych miało niesamowite i piękne doświadczenia ze słowem Bożym i mogą oni być dla nas wzorem. Natomiast w tym akurat przypadku między nami i Maryją jest oczywista różnica gatunkowa. O ile bowiem w przypadku świętych słowo przyjmowane jest wiarą, zamieszkuje w sercu przez wiarę i rodzi Chrystusa wiary, o tyle wszystko to w Maryi dokonało się i duchowo i fizycznie. Przyjęła ona i urodziła zarówno słowo objawienia, przez małe „s”, jak i Słowo, dużą literą – Słowo Przedwieczne.
Rozważając ten soborowy tekst, warto jeszcze zwrócić uwagę na pewien szczegół, odnoszący się do tłumaczenia. Otóż, polska wersja dokumentu soborowego, mówi o poczęciu Słowa w sercu i w ciele przez Najświętszą Maryję Pannę. Warto zauważyć, że w łacińskim oryginale stoi nie słowo concepit – „poczęła”, ale słowo accipit – „przyjęła”. Za wariantem „przyjęła” poszło tłumaczenie angielskie (received) i hiszpańskie (recibió). Te dwa wyrażenia są komplementarne: poczęła, ponieważ wcześniej przyjęła. Tu również widzimy ten ważny aspekt wsłuchiwania się w słowo objawienia i posłuszeństwo temu słowu, aby Słowo Przedwieczne mogło stać się ciałem.
Dała światu Życie
W związku z 500. rocznicą ewangelizacji Ameryki Łacińskiej odbyło się w Pieniężnie sympozjum naukowe, na którym był obecny wybitny chilijski teolog – Segundo Galilea. Powiedział on ciekawą rzecz odnośnie interpretacji Pisma Świętego. Otóż jego zdaniem, prawdziwe znaczenie tekstów biblijnych znajduje swoje wyjaśnienie nie tyle w gabinetach uczonych egzegetów, co w życiu świętych. Tylko słowo przyjęte i wypełnione pokazuje czym było w swojej istocie. Maryja, przyjmując słowo „dała Życie światu”, czyli dała światu Chrystusa i Jego zbawcze dzieło. Ona, jako Matka Słowa, jest patronką naszego przyjmowania słowa, poczynania Chrystusa wiary w naszych sercach i stawania się w tym świecie „bramami łaski”, przez które Bóg wchodzi w historię ludzką. Módlmy się o Jej pomoc w tym ważnym dziele!
Dariusz Pielak SVD